Η Ιστορία σε (άμεσο) κίνδυνο 

Τα «καποδιστριακά κτίρια» της Αίγινας χρήζουν επειγόντως αποκατάστασης

Γιορτάζει ενώ μετράει παράλληλα τις καταστροφές από το πέρασμα του χρόνου η Αίγινα καθώς εφέτος συμπληρώνονται 180 χρόνια από την ορκωμοσία του Ιωάννη Καποδίστρια ως πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας που έγινε στις 28 Ιανουαρίου 1828 στη μητρόπολη του νησιού. Τόσο αυτό το κτίριο, όμως, που ανεγέρθηκε το 1806, όσο και άλλα, τα οποία αποτελούν επί της ουσίας τα πρώτα δημόσια κτίρια της Ελλάδας, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα που η πολιτεία δεν έχει κατορθώσει ακόμη να επιλύσει. Το Κυβερνείο, το Ορφανοτροφείο, το Δημοτικό Θέατρο, το Εϋνάρδειο, ο Πύργος του Μάρκελλου, όλα τα λεγόμενα «καποδιστριακά κτίρια» του νησιού χρήζουν ειδικών μελετών και εργασιών αποκατάστασης, κυρίως όμως χρημάτων για την υλοποίησή τους. 

Στην εκδήλωση που οργανώνεται αύριο, 27 Ιανουαρίου, στο νησί από τον Δήμο Αίγινας και το Καποδιστριακό Πνευματικό Κέντρο τα κτίρια αυτά βρί σκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος με την ομιλία της κυρίας Μάρως Καρδαμίτση-Αδάμη για την «Αίγινα στην καποδιστριακή περίοδο» και με την προβολή της ταινίας του Χρήστου Σιοπαχά «Η Αίγινα του Καποδίστρια». Με την ελπίδα φυσικά ότι και η πολιτεία θα ακούσει τις φωνές για τη διάσωση της νεότερης πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς, όπως κατεγράφη σε μια ιδιαίτερα σημαντική περίοδο για το νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

Κυβερνείο



Είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά κτίρια καθώς στέγασε την πρώτη κυβέρνηση του νέου ελληνικού κράτους. Αρχικώς ανήκε στην οικογένεια του πρόκριτου Μιχ. Μοίρα και ήταν μια διώροφη οικία (1803-1804) την οποία επισκεύασε και επέκτεινε ο αρχιτέκτονας Θεόδωρος Βαλλιάνος. Στον όροφο του κτιρίου υπήρχε το γραφείο και η κατοικία του κυβερνήτη, ενώ σε άλλους χώρους στεγάστηκαν υπάλληλοι και υπουργεία. Στο ισόγειό του είναι πιθανόν να λειτούργησε και το πρώτο Νομισματοκοπείο.

Από το 1840 άλλαξε πολλές φορές χρήση: έγινε κατοικία του επισκόπου Αιγίνης, άσυλο για τους πρόσφυγες της Κρητικής Επανάστασης, Δημοτικό Σχολείο Θηλέων, Αρχαιολογικό Μουσείο, γυμνάσιο, διοικητήριο και στρατώνας στη γερμανική Κατοχή, εκ νέου γυμνάσιο και από το 1989 στέγη του Τοπικού Ιστορικού Αρχείου Αίγινας. Σήμερα ανήκει στο υπουργείο Παιδείας και αναμένεται να ορισθεί εργολάβος για την αποκατάστασή του.

Ορφανοτροφείο (Φυλακές)



Τα ορφανά του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα εκλήθη να στεγάσει το μεγάλο κτίριο, το πρώτο που ανεγέρθηκε (1828-1829) επί κυβερνήσεως Καποδίστρια, σε σχέδια του Θεόδωρου Βαλλιάνου. Στο κτίριο λειτούργησαν αλληλοδιδακτικά σχολεία, επαγγελματικά εργαστήρια αλλά και νεανική χορωδία και ορχήστρα. Εκεί στεγάστηκαν η πρώτη Εθνική Βιβλιοθήκη, το Εθνικό Τυπογραφείο, η Αρχαιολογική Συλλογή κτλ., με έφορο του μουσείου τον Ανδρέα Μουστοξύδη. 

Στη συνέχεια λειτούργησε ως Σχολή Ευελπίδων, λοιμοκαθαρτήριο, φρενοκομείο, στέγη για τους πρόσφυγες του Κρητικού Αγώνα και από το 1880 ως το 1984 φυλακή για ποινικούς αλλά και πολιτικούς κρατουμένους. Το κτίριο ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού, που έχει αρχίσει τις διαδικασίες για την αποκατάσταση και τη μετατροπή του σε Διαχρονικό Μουσείο, πλην όμως σημειώνεται μεγάλη καθυστέρηση στις εργασίες καθώς απαιτούνται ακόμη περί τα 13 εκατ. ευρώ.

Εϋνάρδειο



Το κτίριο έχει παραχωρηθεί στο υπουργείο Παιδείας, εδώ και 20 χρόνια ωστόσο έχει αφεθεί στην τύχη του καθώς το μόνο που υπάρχει είναι μια μελέτη αναστήλωσης. Το Εϋνάρδειο είναι το πρώτο έργο των δύο αρχιτεκτόνων Κλεάνθη και Σάουμπερτ, οι οποίοι συνεργάστηκαν στη συνέχεια για μια σειρά από τα ωραιότερα κτίρια της Αθήνας. Εξ ου και θεωρείται το πρώτο κτίριο της ελληνικής αρχιτεκτονικής με καθαρά νεοκλασική μορφολογία. Χτίστηκε το 1830 με χρήματα του προσωπικού φίλου του Καποδίστρια, του ελβετού φιλέλληνα, πλην και τραπεζίτη Ι. Κ. Εϋνάρδου. Στην αρχή στέγασε το Κεντρικό Σχολείο, δηλαδή την πρώτη Παιδαγωγική Ακαδημία, και ακολούθως για ένα διάστημα στεγάστηκε εκεί η Βιβλιοθήκη και εν συνεχεία το Σχολαρχείο. Περισσότερο πάντως στη συνείδηση του κόσμου κατεγράφη ως το πρώτο Αρχαιολογικό Μουσείο Αίγινας (1926-1982).

Πύργος του Μάρκελλου



Το κτίσμα είναι ενετικό και χρονολογείται στα τέλη του 17ου αιώνα αλλά το ανακαίνισε το 1802 ο πρόκριτος, Φιλικός, αγωνιστής και μετέπειτα βουλευτής Σπυρίδων Μάρκελλος. Από το 1826 ως τις αρχές του 1828 φιλοξένησε την Αντικυβερνητική Επιτροπή, που είχε μεταφέρει την έδρα της στην Αίγινα. Επί κυβερνήσεως Ιωάννη Καποδίστρια στέγασε αρκετούς υπουργούς και για ένα διάστημα μάλιστα φιλοξένησε το Ταμείο του ελληνικού κράτους. Σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση τέτοια ώστε να μπορεί να στεγάζει το Καποδιστριακό Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αίγινας, με το ισόγειό του να χρησιμοποιείται περιστασιακά ως εκθεσιακός χώρος. Ωστόσο το κτίριο έχει ανάγκη επεμβάσεων τόσο για τη διατήρησή του στον χρόνο όσο και για τη χρήση του για πολιτιστικούς σκοπούς.

Απαραίτητη εξάλλου είναι η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του. 

Δημοτικό Θέατρο



Είναι άγνωστο πότε ανεγέρθηκε το κτίριο το οποίο στεγάζει σήμερα το Δημοτικό Θέατρο, όπως και ποια ήταν η πρώτη χρήση του. Το σίγουρο είναι ότι το 1828 επισκευάστηκε από τον Θεόδωρο Βαλλιάνο προκειμένου να λειτουργήσει ως Αλληλοδιδακτικό Σχολείο. Νέες εργασίες έγιναν από τους Κλεάνθη και Σάουμπερτ (1829-1830) προκειμένου να μετατραπεί σε προκαταρκτικό διτάξιο σχολείο για τους υποψήφιους μαθητές του Κεντρικού Σχολείου, το οποίο προοριζόταν για την εκπαίδευση διδασκάλων. Το κτίριο ανήκει στον Δήμο Αίγινας, ο οποίος έχει προχωρήσει στην εκπόνηση αρχιτεκτονικής μελέτης για την αναβάθμιση των λειτουργιών του και τη μερική επισκευή του.

Προϋπολογισμός των εργασιών δεν υπάρχει, το σπουδαιότερο όμως είναι ότι δεν έχουν βρεθεί οι χρηματοδότες του έργου. 

Πηγή: Το Βήμα

Δεν υπάρχουν σχόλια: