ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΕΣΑΓΡΟΥ ΑΙΓΙΝΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΑ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΑ ΚΤΗΡΙΑ»

ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΕΣΑΓΡΟΥ ΑΙΓΙΝΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΑ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΑ ΚΤΗΡΙΑ»


11 Ιανουαρίου 1828, « περί λύχνου αφάς» καταπλέει στον όρμο του Αγίου Βασιλείου στην Περιβόλα, που ήταν γνωστό αγκυροβόλιο από την αρχαιότητα, το αγγλικό πλοίο «Warspite», με 64 κανόνια. Το συνόδευαν το ψαριανό « Έκτωρ» με καπετάνιο τον Γιαννίτση, το γαλλικό « Ήρα» και το ρωσικό πλοίο «Ελένη». Ο Καποδίστριας είχε ήδη αποδεχτεί την απόφαση της Γ’ Εθνοσυνέλευσης, που τον όριζε κυβερνήτη της Ελλάδας λέγοντας: «αγωνιώ να προγνωρίσω τι θέλω απογίνει και αν μου έχει ορισθεί να σηκώσω τον ουρανόθεν εις εμέ σταυρόν επικαταβαίνοντα με την ψήφον της Συνελεύσεως της Τροιζήνος………… 
Η κάθοδός μου εις την Ελλάδα σημαίνει άνοδον εις τον Γολγοθά μου». Και ο Γολγοθάς ξεκινάει. Στην Αίγινα τον υποδέχεται και τον καλωσορίζει η Αντικυβερνητική Επιτροπή και πολλοί επίσημοι.
Την επόμενη ημέρα 12 Ιανουαρίου μία ολκάς αποβιβάζει τον Κυβερνήτη στην παλιά προβλήτα της Αίγινας. Το λιμάνι της Αίγινας στις αρχές του 19ου αιώνα είχε διαφορετική εικόνα και όψη από τη σημερινή. Το σχήμα του ήταν ωειδές, είχε στενή είσοδο, που την προστάτευαν δύο πύργοι και έκλεινε με αλυσίδα. Οι φίλοι αρχιτέκτονες του Κυβερνήτη Κλεάνθης, Schaubert και ο Χάου, αμερικανός γιατρός και φιλέλληνας, θα μετατρέψουν τον έναν πύργο, ο οποίος βρισκόταν στο χώρο του σημερινού Ν.Ο.Α σε μπούρτζι(φυλακές). Στη συνέχεια θα φτιάξουν το λιμενοβραχίονα, τον γνωστό ως αμερικανικό μώλο με πέτρες από το ναό της Αφροδίτης στην Κολώνα. Στο χώρο αυτό του λιμανιού, λέγεται πως ο Καποδίστριας, επειδή ήθελε οι Έλληνες να υιοθετήσουν νέες καλλιέργειες, όπως της πατάτας, γιατί έτσι θα τους εξασφαλίζονταν πλούσια θρεπτική και φτηνή τροφή, και επειδή οι Αιγινήτες αρνούνταν να υιοθετήσουν κάτι άγνωστο, σκέφτηκε κάτι πολύ έξυπνο: τοποθέτησε τις πατάτες σε ψηλό σωρό και έβαλε φρουρούς να τις επιτηρούν. Οι Αιγινήτες πίστεψαν πως περιφρουρούσαν κάτι πολύτιμο, έκλεψαν λοιπόν τον καρπό και έτσι άρχισε η καλλιέργεια της πατάτας στην Ελλάδα.
Ποια πόλη όμως αντίκρισε ο Καποδίστριας αποβιβαζόμενος; Η πόλη της Αίγινας από τον 8ο έως τον 10ο αιώνα είχε δεχτεί μεγάλες επιδρομές Σαρακηνών κουρσάρων, που υποχρέωσαν ένα μέρος από τους κατοίκους της να μεταναστεύσει στο εσωτερικό του νησιού και να χτίσουν μια νέα πρωτεύουσα, τη σημερινή Παλαιά Χώρα. Τον 16ο αιώνα έγινε η μεγαλύτερη καταστροφή της από τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, ο οποίος κατέλαβε την Αίγινα, που ήταν τότε Βενετική βάση και αιχμαλώτισε ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων. Το νησί έδινε την εντύπωση ότι ήταν έρημο. Όταν πια εξέλειπε ο κίνδυνος, άρχισαν δειλά-δειλά να επιστρέφουν οι κάτοικοι στην παραλία από το τέλος του 18ου αιώνα και να χτίζονται τα πρώτα χαρακτηριστικά σπίτια, του Μιχ. Μοίρα, του Βογιατζή, του Λογοθέτη, γνωστό και ως σπιτάρα, στο οποίο λειτούργησε το εθνικό τυπογραφείο, το εξαιρετικό διατηρητέο (κοντά στη ψαραγορά) κτήριο του προεστού Γεωργίου Λογιωτατίδη, του Καλούδη, του Κοντόσταυλου, το σπίτι του Βούλγαρη στην Περιβόλα, του Σπυρίδωνα Τρικούπη κοντά στην Αγία Ειρήνη και του Βαρβάκη στη Βάρδια. Το 1802 ανακαινίστηκε από το Σπυρίδωνα Μάρκελλο ένας ενετικός πύργος, ανάλογος με τους Μανιάτικους. Ο Σπύρος Μάρκελλος υπήρξε πρόκριτος, φιλικός, αγωνιστής και βουλευτής της Αίγινας. Εκλέχτηκε παραστάτης του νησιού στην Α΄ Εθνική Συνέλευση. Το 1824 διορίστηκε στα Δερβενοχώρια υπεύθυνος για τις καυστικές ύλες του αγώνα. Το 1828 έγινε μέλος της επιτροπής για την ίδρυση και συντήρηση των τοπικών σχολείων της Αίγινας, μαζί με τον αρχιμανδρίτη Γρηγόριο Μοίρα. Την ίδια χρονιά διορίστηκε γενικός φροντιστής του στρατού της Ανατολικής Ελλάδας με μισθό πεντακοσιάρχου.Συγχρόνως προμήθευε με τρόφιμα τους εργάτες,που έχτιζαν το Ορφανοτροφείο στην Αίγινα. Η αρχιτεκτονική μορφή του Πύργου δηλώνει ότι αυτός αποτελούσε μέρος οχυρωματικού έργου, που προστάτευε το λιμάνι. Πρόκειται για ένα επιβλητικό κτήριο δύο ορόφων με πολεμίστρες και εξώστες και με μια πέτρινη εξωτερική σκάλα, η οποία προστέθηκε αργότερα. Ο Πύργος περιστοιχιζόταν από τάφρο, που έφτανε ως τη θάλασσα. Μία ξύλινη κινητή γέφυρα –που την αφαιρούσαν το βράδυ– συνέδεε το δεύτερο πάτωμα του Πύργου με το έδαφος. Στις τέσσερις γωνίες υπήρχαν στρογγυλοί πυργίσκοι (κλουβιά) στους οποίους χωρούσαν 2-3 πολεμιστές, για τον προστατεύουν σε περίπτωση επίθεσης από τους κουρσάρους. Στη διάρκεια του αγώνα έμειναν σε αυτόν οι: Ι. Κωλέττης, Φαβιέρος, Μέξης, Church, Γ. Κουντουριώτη και επί Καποδίστρια πολλοί υπουργοί του.Στέγασε για λίγο το Ταμείο του Ελληνικού κράτους και για ένα διάστημα τον Προσωρινό Διοικητή της Αίγινας, τον Ψαριανό Ανδρέα Γιαννίτση. Αυτός χρησιμοποιήθηκε ως έδρα της προσωρινής κυβέρνησης από το 1826 και για τέσσερα χρόνια.
Η Αίγινα κατά τη διάρκεια του αγώνα δέχτηκε πολλούς πρόσφυγες Μωραΐτες, Ρουμελιώτες, Μικρασιάτες, Μακεδόνες, Κυδωνιάτες, Αθηναίους και μετά την καταστροφή των Ψαρών πολλούς Ψαριανούς. Ο πληθυσμό της έφθανε τις 10.000. Οι τελευταίοι είχαν στην περιοχή της Βάρδιας τη δική τους συνοικία. Αργότερα μετοίκησαν στην περιοχή της Καραντίνας, όπου είχε και ο Κανάρης το δικό του σπίτι. Λίγο πριν και κατά τη διάρκεια του αγώνα εγκαθίστανται στην Αίγινα πολλοί εύποροι και σημαντικές προσωπικότητες όπως: ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο Αλ. Μαυροκορδάτος και ο Φίνλεϊ έμεναν στο σημερινό «Κόκκινο Κάστρο», ο Σπυρίδωνας Τρικούπης, ο Κοντόσταυλος, ο Γεω. Γεννάδιος. Ο Μουστοξύδης γράφει στο φίλο του Παπαδόπολη: «έχω μια κατοικία, που δε θα έκανε άσχημη εντύπωση ούτε στη Βενετία.»

Αυτή λοιπόν την εικόνα της Αίγινας αντίκρισε ο Καποδίστριας. Αποβιβάζεται, λοιπόν, ο Κυβερνήτης. Μέρα χαράς για όλους. Ο Κασομούλης περιγράφει την άφιξη. Στη σύντομη διαδρομή του από το λιμάνι προς την εκκλησία πολίτες και στρατιώτες, πρόσφυγες, γέροι κατάκοποι, χήρες και ορφανά, που ήταν ξυπόλυτα, πεινασμένα και γεμάτα ψείρες τον επευφημούσαν, τον έβλεπαν ως Μεσσία και απελευθερωτή και οι κραυγές τους ενώνονταν με τους κανονιοβολισμούς και το πλήθος, που κρατούσε κλαδιά ελιάς και δάφνης φώναζε και έκλαιγε από χαρά και ελπίδα. Ο κυβερνήτης συγκλονίζεται από τη θέα της δυστυχίας.
Στη Μητρόπολη τον υποδέχονται οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές. Εκεί ψάλθηκε η κατανυχτική δοξολογία. Από τη σκάλα στα αριστερά του ναού ο Θεόφιλος Καΐρης προσφώνησε τον Καποδίστρια. Στην αρχή παρουσίασε τα προσόντα του, μετά αναφέρθηκε στη δεινή κατάσταση στην οποία είχαν περιέλθει οι Έλληνες λόγω της διχόνοιας. Αυτό δεν άρεσε στο Γ. Μαυρομιχάλη, που ανεβαίνει τη σκάλα και τραβάει τον ομιλητή . Δημιουργήθηκε τότε κάποια αναστάτωση, αλλά ο Καποδίστριας επέτρεψε στον ομιλητή να συνεχίσει. Μετά τη δοξολογία
μετέβη προσωρινά στην οικία Καλούδη μέχρι να τελειώσουν οι εργασίες στην οικία Μιχ. Μοίρα, στην οποία έμενε παλαιότερα ο Πετρόμπεης. Εκεί ενημερώθηκε από τους υπουργούς για τη δεινή οικονομική θέση της χώρας και ίσως είναι ο μοναδικός κυβερνήτης, που δικαιούται να λέει ότι παρέλαβε καμένη γη, αφού στο δημόσιο ταμείο υπήρχαν μόνο πέντε τάλαρα. Αρχίζει λοιπόν να εκδίδει τα πρώτα ψηφίσματα, για να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Στις 26 Ιανουαρίου 1828 γίνεται στη Μητρόπολη η Ορκωμοσία του Κυβερνήτη, του Πανελληνίου,του Γραμματέα της Επικράτειας, δηλ. του Πρωθυπουργού Σπ. Τρικούπη, των Γραμματέων-Υπουργών με όλες τις τιμές, τις οποίες απέδωσαν οι μαθητές του αλληλοδιδακτικού, οι μουσικοί του πλοίου Ουάρσπιτ , τα γαλλικά και τα ρωσικά πλοία, που βρίσκονταν στο λιμάνι με 19 κανονιοβολισμούς. Η Μητρόπολη κέντρο των εξελίξεων κτίστηκε το 1806 και έπαιξε σημαντικό ρόλο στη νεότερη ιστορία. Σε αυτήν πανηγυρίστηκε η νίκη των Ελλήνων στο Δίστομο και την Αράχωβα, η ανακατάληψη του Μεσολογγίου και η νικηφόρα έκβαση της ναυμαχίας του   Ναυαρίνου το 1827. Εκτός των άλλων χρησιμοποιήθηκε ως βουλευτήριο το 1827 και ως χώρος συνάθροισης της Εκλεκτικής Συνέλευσης των Δημογερόντων και για ένα μικρό χρονικό διάστημα κάλυψε τις ανάγκες του αλληλοδιδακτικού σχολείου, το οποίο λειτουργούσε στο χώρο του γυναικωνίτη. Σήμερα στο γυναικωνίτη διατηρούνται καθίσματα των πληρεξούσιων του κράτους, που κατασκευάστηκαν υπό την επίβλεψη του Γ. Λογιοτατίδη. Απέναντι από το Δεσποτικό Θρόνο διατηρείται μέχρι και σήμερα το στασίδι του Κυβερνήτη, καθώς και ένα εκκρεμές ρολόι, δώρο του Εϋνάρδου στο φίλο του Καποδίστρια. Επίσης σε ένα από τα επτά ευαγγέλια του ναού πρέπει να ορκίστηκε ο κυβερνήτης και τα μέλη της κυβέρνησης. Στο ναό αυτόν γίνονταν οι εκλογές και της Δημογεροντίας. Το καμπαναριό δίπλα στο ναό είναι έργο των Στ. Κλεάνθη και Ed. Schaubert. Αυτό κατασκευάστηκε το 1829 από αιγινήτικο πελεκητό πουρί πάνω σε μια πλατειά βάση. Στη νότια πλευρά του έχει φτιαχτεί ένα ηλιακό ρολόι, που η πραγματική ώρα έχει σχέση με τη σκιά, η οποία σχηματίζεται από τον κατακόρυφο άξονα του ρολογιού, που εξαρτάται από τη θέση του ήλιου σε σχέση με τον άξονα της γης. Τη μεγάλη καμπάνα του την έφερε ο Καποδίστριας, μαζί με δύο μεγάλα μανουάλια του ναού από τη Ρωσία. Έχει δε κατασκευαστεί από ευγενή μέταλλα.
Ο Καποδίστριας μετά την ορκωμοσία επέστρεψε στο Κυβερνείο και στρώθηκε στη δουλειά. Το Κυβερνείο είναι διώροφο και πετρόκτιστο, με ξύλινη κεραμοσκεπή. Στον όροφο, στο πρώτο δωμάτιο αριστερά στεγαζόταν το γραφείο και στη συνέχεια η κατοικία του Κυβερνήτη, ενώ στο ισόγειο οι κυβερνητικές υπηρεσίες. Την επισκευή του και πιθανόν την προσθήκη του ορόφου ανέλαβε τότε ο Κεφαλλονίτης μηχανικός Θεόδωρος Βαλλιάνος. Το κτήριο ανήκε στον αρχιμανδρίτη Μιχ. Μοίρα. Αρχιμάστορας ήταν ο Θωμάς Ιωάννου και Τούρκοι αιχμάλωτοι του πολέμου μετέφεραν πέτρες και χώμα και γέμισαν τα μεντέρια, τα στρώματα δηλ. των καναπέδων με 200 οκάδες χόρτα. Ο Καποδίστριας εργαζόταν σκληρά και όπως γράφει η Γενική εφημερίδα, η λάμπα στο γραφείο του έσβηνε στις 4 το πρωί και άναβε στις 7. Είχε αδυνατίσει, αρνήθηκε να ανοίξουν τα μπαούλα με τα πράγματα που έφερε από το εξωτερικό, ζούσε και ντυνόταν τόσο απλά, ώστε σε μία περιοδεία του στην Πελοπόννησο να θεωρήσουν τον ταχυδρομικό διανομέα ως τον κυβερνήτη, αφού η στολή του ήταν πιο εντυπωσιακή. Έλεγε χαρακτηριστικά: «τότε θα βελτιώσω την τροφή μου, όταν θα είμαι βέβαιος ότι δεν υπάρχει ούτε ένα Ελληνόπουλο να πεινάει». Το σημαντικότερο: αρνήθηκε να εισπράξει το μισθό, που του είχε εγκριθεί, ήταν απλός και προσηνής και είχε υποθηκεύσει την πατρική του περιουσία στην Κέρκυρα στο Λάζαρο Κουντουριώτη προκειμένου να φέρει τρόφιμα από την Ιταλία για τους πεινασμένους. Στο ισόγειο του Κυβερνείου κόπηκε το πρώτο νόμισμα, ο φοίνικας, με μηχανήματα που έφερε ο Αλέξανδρος Κοντόσταυλος από τη Μάλτα. Αυτά αγοράστηκαν με χρήματα, που έστειλε ο τσάρος και ο Κυβερνήτης τα διέθεσε για τη δημιουργία νομισματοκοπείου και όχι για δική του χρήση. Ο φοίνικας είναι το σύμβολο της αναγέννησης, με αυτό ήθελε να απεικονίσει την ανασυγκρότηση της Ελλάδας από το χάος και την παρακμή. Στην Αίγινα ίδρυσε την πρώτη χρηματιστηριακή Τράπεζα με τη βοήθεια του φίλου του Γεω. Σταύρου. Στο σπίτι του Λογοθέτη, στο πρώτο Εθνικό τυπογραφείο εκδίδονταν η Γενική εφημερίς, η Αιγιναία, που ήταν ένα περιοδικό ποικίλης ύλης της εποχής, καθώς και πολλά σχολικά εγχειρίδια . Στον πάνω όροφο του κτηρίου αυτού στεγάστηκε μέχρι τις 25 Οκτωβρίου 1829 το Γενικό Φροντιστήριο, δηλ. η Γραμματεία των Ναυτικών, επειδή το σπίτι βρισκόταν κοντά στο λιμάνι.
Ο Καποδίστριας με τη βοήθεια του Μουστοξύδη, ο οποίος είχε οριστεί γενικός συντονιστής σε θέματα Παιδείας, το Χρυσόγελο, τον υπουργό παιδείας και τον Κοκκώνη, τον επιθεωρητή των σχολείων της Πελοποννήσου διαμόρφωσε τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Για τη στοιχειώδη εκπαίδευση ιδρύει πολλά αλληλοδιδακτικά σχολεία σε όλη την επικράτεια. Ο δάσκαλος διδάσκει τους μαθητές και οι πιο επιμελείς γίνονται με τη σειρά τους δάσκαλοι των άλλων μικρότερων μαθητών. Στην Αίγινα ιδρύει για τη μέση εκπαίδευση το Πρότυπο ή Προκαταρκτικό σχολείο. Η φοίτηση σε αυτό ήταν τριετής και προετοίμαζε τους μαθητές για το Κεντρικό σχολείο. Ο Βενθύλος και ο Γ. Γεννάδιος δίδαξαν σε αυτό. Στεγάστηκε σε κτήριο στο πλάι της Μητρόπολης, που παραχώρησε η Δημογεροντία και επισκεύασε ο Βαλλιάνος. Σε αυτό συνεδρίαζε και το Πανελλήνιο και ήταν αρχικά και η έδρα του Κεντρικού σχολείου. Σήμερα στεγάζει το Δημοτικό Θέατρο. Επειδή ο χώρος του ήταν μικρός κατασκευάστηκε νέο κτήριο για το Κεντρικό σχολείο. Αυτό προετοίμαζε τους διδασκάλους, ήταν μια μορφή Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Είναι το πρώτο καθαρά νεοκλασικής μορφολογίας κτήριο του Νεοελληνικού Κράτους. Για ένα διάστημα στέγασε και τη Βιβλιοθήκη και από το 1926 μέχρι το 1982 το Αρχαιολογικό Μουσείο. Χτίστηκε με τα χρήματα, που δώρισε ο Ελβετός φιλέλληνας τραπεζίτης Ι. Γ. Εϋνάρδος και είναι γνωστό ως Εϋνάρδειον Διδασκαλείον με σχέδια των αρχιτεκτόνων Στ. Κλεάνθη και Ed. Schaubert. Επτακόσοι περίπου έφηβοι φοίτησαν στα τέσσερα χρόνια λειτουργίας του με προοπτική να γίνουν δάσκαλοι, δημόσιοι υπάλληλοι ή να ακολουθήσουν πανεπιστημιακές σπουδές στο εξωτερικό. Το 1830 στην Αίγινα φοιτούσαν σύμφωνα με τη Γενική εφημερίδα 1.082 μαθητές και σπουδαστές. Τους τοίχους του στόλιζαν προτομές αρχαίων ποιητών, φιλοσόφων, ρητόρων, για να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης στους μαθητές. Τα μαθήματα, που διδασκόταν ήταν: γλώσσα, μαθηματικά, ιστορία, γεωγραφία φιλοσοφία, αρχαιολογία, παλαιογραφία, η παιδαγωγική, τα γαλλικά και η μουσική. Παρά την επιτυχημένη πορεία του Κεντρικού Σχολείου, τα πρώτα σύννεφα δεν άργησαν να φανούν στον ορίζοντα. Ο Βενθύλος, σπουδαίος δάσκαλος οδηγήθηκε σε παραίτηση λόγω επίμεμπτης διαγωγής και ηγήθηκε σε αντίποινα της αντικαποδιστριακής αντίδρασης, όπως και ο Γεννάδιος. Οι μαθητές αντέδρασαν στα κατά τη γνώμη τους αυστηρά μέτρα του Κυβερνήτη για τη λειτουργία του σχολείου και έκαναν αποχή το Γενάρη του 1831, προκαλώντας πολλά προβλήματα στους κατοίκους του νησιού. Οι αντιδράσεις στο Κεντρικό σχολείο ήταν καθημερινές και ο αστυνόμος ο Γεω. Φωτόπουλος έκανε συνεχώς ανακρίσεις. Στην Αίγινα, λοιπόν, εγκαινιάζονται οι πρώτες αντιδράσεις κατά του Καποδίστρια υποκινούμενες και από Υδραίους και φίλους του Μαυροκορδάτου. Επίσης τότε πραγματοποιήθηκε και η πρώτη απεργία των καταστηματαρχών της πόλης, όταν τους επιβλήθηκε ως υποχρέωσή τους ο καθαρισμός της. Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια άρχισε η παρακμή του Κεντρικού σχολείου. Παραιτήθηκε ο Μουστοξύδης και ανέλαβε τη διεύθυνση του σχολείου ο πολύς Θεόκλητος Φαρμακίδης, πολέμιος του Καποδίστρια.
Νοτιοανατολικά της πόλης βρίσκεται το Ορφανοτροφείο, που είναι το πρώτο μεγάλο δημόσιο κτήριο, το οποίο χτίστηκε σε οικόπεδο, που προσέφερε η Δημογεροντία της Αίγινας. Κατασκευάστηκε από τον αρχιτέκτονα Θεόδωρο Βαλλιάνο, σε λιγότερο από ένα χρόνο (Απρίλιος του 1828), με οικοδομικά υλικά από το Άργος και με πουριά από αρχαία κτίσματα . Ένα κτήριο 4.000 τ.μ χτίστηκε μέσα σε έξι μήνες σε απλή δωρική γραμμή. Αρχικός προορισμός του ήταν η στέγαση, η σίτιση και η εκπαίδευση περίπου εξακοσίων ορφανών του Αγώνα, τα οποία εξαγοράστηκαν με χρήματα του Κυβερνήτη και πολλών φιλελλήνων. Έτσι χρησιμοποιήθηκε σαν στέγη και σαν σχολείο για τα ορφανά αγόρια. Στο ορφανοτροφείο λειτούργησαν εργαστήρια για να μαθαίνουν τα παιδιά κάποια τέχνη: τυπογραφίας, ωρολογοποιίας, ραπτικής, ξυλουργικής, σιδηρουργικής, τορνευτικής, υποδηματοποιίας και βιβλιοδετικής. Την επίβλεψη των ορφανών είχαν ο Γρηγ. Κωνσταντάς, ο Νεόφυτος Δούκας και ο Νεόφυτος Νικητόπουλος. Στο Ορφανοτροφείο λειτούργησε επιπλέον Μουσική Σχολή με μουσικοδιδάσκαλο το Γεω. Λέσβιο και στον περίβολο του η πρώτη βιβλιοθήκη, αρχικά ως σχολική και μετά ως δανειστική, αφού εμπλουτίστηκε με πολλά επιστημονικά βιβλία, τα οποία δόθηκαν ως δωρεές ή αγοράστηκαν με χρήματα της Κυβέρνησης. Το 1832 η Βιβλιοθήκη με 25.615 χιλ. τόμους βιβλίων θα μεταφερθεί σε δικό της κτήριο στην Αθήνα και θα αποτελέσει τη βάση της Εθνικής Βιβλιοθήκης με διευθυντή το Γεννάδιο.
Στο κτήριο του ορφανοτροφείου στεγάστηκε ακόμα και το πρώτο Αρχαιολογικό Μουσείο. Διευθυντής και έφορος του Μουσείου ήταν ο Κερκυραίος λόγιος Ανδρέας Μουστοξύδης, πιστός φίλος του Καποδίστρια. Επειδή το 1811 είχαν κλαπεί και φυγαδευτεί στο Μόναχο 17 αγάλματα από το ναό της Αφαίας, για την πάταξη της αρχαιοκαπηλίας ψηφίστηκαν αυστηροί νόμοι.
Μπροστά από το Ορφανοτροφείο ανοίχτηκε από το Βαλλιάνο ο πρώτος αμαξιτός δρόμος, ο οποίος οδηγούσε στην Περιβόλα και στο φυσικό λιμάνι της. Κατά τις εργασίες στο δρόμο ξεθάφτηκαν πολλά αρχαία αγάλματα από τα οποία πολλά καταστράφηκαν, γιατί οι εργάτες δεν ήταν επιστήμονες αρχαιολόγοι. Τα ευρήματα αυτά αποτέλεσαν τα πρώτα εκθέματα του Μουσείου. Η Δημογεροντία πρόσφερε στο Ορφανοτροφείο και το χώρο μπροστά από αυτό, που έφθανε μέχρι τη Θάλασσα τότε, για να περνούν τα ορφανά τις ώρες τους καλλιεργώντας άνθη και φυτά. Μέσα στο ορφανοτροφείο κτίστηκε ο μικρός ναός του Σωτήρα από το Βαλλιάνο ως ευχαριστία στο θεό, που έσωσε την Ελλάδα με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου. Ο ίδιος δώρισε την εικόνα του Αγίου Δωροθέου, η οποία και σήμερα κοσμεί το ναό. Στο θεμέλιο λίθο του χαράχτηκε η επιγραφή:«ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΘΙΕΡΩΝΕΙ ΤΟΝ ΝΑΟΝ ΤΟΥΤΟΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΘΕΟΝ».Το 1834 κλείνει το Ορφανοτροφείο, αφού μετά το θάνατο του Καποδίστρια ο Μουστοξύδης θα πέσει σε δυσμένεια και θα παραιτηθεί. Οι τρόφιμοι είναι πια μόλις 100 και θα μεταφερθούν στο Ναύπλιο. Το κτήριο παραχωρείται στη συνέχεια για να στεγάσει τη Σχολή Ευελπίδων. Το 1842 λειτουργεί ως Λοιμοκαθαρτήριο. Από το 1848 έως το 1860 παραμένει κενό. Το 1860 λειτουργεί ως φρενοκομείο. Από το 1866 έως το 1869 φιλοξενεί πρόσφυγες της Κρητικής Επανάστασης. Τέλος από το 1880 μέχρι το 1984 λειτούργησε σαν φυλακή ασφαλείας για ποινικούς και πολιτικούς κρατούμενους. Σπουδαίοι κρατούμενοι ήταν ο Μαρίνος Αντύπας, ο Άρης Βελουχιώτης, ο Φλωράκης , ο Παναγούλης, ο Αμπατιέλος, ο Κεπέσης, ο Γιώτας , ο Βερυβάκης ο Μανώλης Γλέζος και πολλοί άλλοι.
Παρακολουθήσαμε την πορεία του Καποδίστρια και τα ανεξίτηλα ίχνη, που αυτός άφησε στα κτήρια της Αίγινας. Αφού αυτή είναι η πραγματικότητα την οποία κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει, γιατί στα σχολικά βιβλία της Ιστορίας αποσιωπάται ο ρόλος της Αίγινας στην Καποδιστριακή περίοδο και προβάλλεται μόνο το Ναύπλιο; Γιατί αφού εδώ λειτούργησαν για πρώτη φορά οι υπηρεσίες και τέθηκαν οι θεσμοί του νεοελληνικού κράτους η Αίγινα δε θεωρείται για το διάστημα των είκοσι δύο μηνών της Κυβέρνησης Καποδίστρια ως πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους; Με το θέσπισμα του 1823 δηλώνεται ότι η κυβέρνηση μπορούσε να αλλάζει ανάλογα με τις συγκυρίες έδρα, ο δε επιτονισμός του συνδέσμου «και» δηλώνει ότι η πόλη του Ναυπλίου δεν μπορούσε να είναι η μοναδική πρωτεύουσα. Το ψήφισμα ΙΗ 1927 φυσικά και ρητά ορίζει το Ναύπλιο ως καθέδρα της κυβέρνησης και αυτό δεν αμφισβητείται. Λόγοι όμως αντικειμενικοί συντέλεσαν, ώστε να μην μπορεί εκεί να ασκηθεί η εξουσία. Αφού από το 1826 η έδρα της Διοικητικής και μετά της Αντικυβερνητικής επιτροπής ήταν η Αίγινα και αυτή άτυπα χωρίς σφραγίδα λειτουργεί ως πρωτεύουσα, γιατί δε της αποδίδεται ο τίτλος, έστω και με τον προσδιορισμό άτυπα; Αποσιωπάται σήμερα ο ρόλος της Βόννης, όταν η Γερμανία ήταν διαιρημένη, ως πρωτεύουσας της Δ. Γερμανίας, αφού μετά την ένωση των δύο Γερμανιών ξαναέγινε πρωτεύουσα το Βερολίνο; Η επιλογή της Αίγινας ως έδρας της κυβέρνησης δεν έγινε τυχαία, αφού στη Μάλτα κατάπλευσε το ψαριανό πλοίο Έκτωρ ορμώμενο από την Αίγινα, για να συνοδεύσει τον Καποδίστρια στην Ελλάδα. Ο ίδιος ο Καποδίστριας σε συνάντηση με τους πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων στο Τουρίνο ζήτησε να ανοίξει για τα πλοία επικοινωνία Αγκόνας-Αίγινας και όχι Αγκόνας Ναυπλίου.
Αν και συναισθηματικά, ως Αιγινήτες μαθητές, θέλουμε την ιστορική αποκατάσταση της Αίγινας ως πρώτης πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους, η πραγματικότητα μας διαψεύδει. Στα περίπου 185 χρόνια, που πέρασαν, πολλά άλλαξαν, πόλεμοι, κρίσεις διαδοχικές δημοτικές αρχές, πακέτα Ντελόρ, κοινοτικά, ΕΣΠΑ, μνημόνια, εξαγγελίες από υπουργούς , από τοπικούς βουλευτές, από δημοτικούς άρχοντες για αποκατάσταση των μνημείων, το αποτέλεσμα; Είναι αυτό που αντικρίζουν οι τουρίστες, οι ερευνητές και οι μαθητές, που μελετούν την τοπική ιστορία. Ερείπωση, φθαρμένοι τοίχοι, ξεχαρβαλωμένα παράθυρα, χορταριασμένοι κήποι, σπασμένα αγάλματα, μισογκρεμισμένη η στέγη στο Εϋνάρδειο, που ρημάζει άδειο, σαθρά δάπεδα στο Κυβερνείο, του οποίου δεν είναι επισκέψιμες όλες οι αίθουσες, ατέλειωτο το Ορφανοτροφείο με αβέβαιο μέλλον. Είναι θλιβερό, αλλά τα Καποδιστριακά κτήρια έχουν καταντήσει σημεία αρνητικής αναφοράς. Η γραφειοκρατία και η έλλειψη κονδυλίων καθυστερούν ανεπίτρεπτα τη διαδικασία «αναγέννησης» των μοναδικών αυτών κτισμάτων. Καθυστερήσαμε τραγικά και τώρα ήρθε και η κρίση……… Κάνουμε φιέστες στις 26 Ιανουαρίου και διακηρύξεις και στιγμιαία κορδωνόμαστε από υπερηφάνεια χωρίς να αναλογιζόμαστε, αν αυτό ταιριάζει στον πρώτο κυβερνήτη και στις τιτάνιες προσπάθειές του για τη συγκρότηση ενός σύγχρονου, ευνομούμενου κράτους. Η ιστορική μνήμη πρέπει να διατηρείται από όλους: φορείς, εκπαιδευτικούς, μαθητές, από την ίδια την κοινωνία. Χωρίς μεγαλόστομες διακηρύξεις και τυμπανοκρουσίες, αλλά με σεβασμό, ψυχραιμία και κριτική διάθεση, οφείλουμε να ατενίζουμε το παρελθόν, να το ερευνούμε, να θέτουμε ερωτήματα και να αξιολογούμε επιλογές, καταστάσεις, συμπεριφορές και συγκυρίες. Μόνο έτσι θα κατορθώσουμε να κατανοήσουμε σε βάθος τους εαυτούς μας, να διαφυλάξουμε την πολιτιστική και ιστορική μας κληρονομιά και να αντλήσουμε δύναμη για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του μέλλοντος. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε και εμείς: Ερευνήσαμε το παρελθόν της Αίγινας, εντοπίσαμε τεκμήρια και πληροφορίες, αξιολογήσαμε τις πηγές μας και τις παραθέσαμε. Το κέρδος μας είναι η όσο το δυνατό πιο καθαρή γνώση για την περίοδο, που το νησί μας υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους αλλά και η αποτύπωση της λήθης που ακολούθησε και που άφησε τα σημάδια της βαθιά στο όραμα του Καποδίστρια για ένα προοδευτικό κράτος, απαλλαγμένο από ένα επώδυνο παρελθόν. Κυβερνήτα, οι μαθητές του Γυμνασίου Μεσαγρού σου ζητούν συγγνώμη, γιατί παρατηρούν απλά όλα όσα μας κληροδότησες να σαπίζουν, λες κι αυτή ήταν η μοίρα τους. Οι συμπατριώτες μας δεν έχουν καταλάβει το μέγεθος και την αξία της κληρονομιάς που μας άφησες. Αλλά όσο ακόμα στέκουν όρθια αυτά τα μνημεία θα επιβεβαιώνουν πως η Αίγινα άτυπα μεν, ουσιαστικά δε, υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους.
OI ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ:
  •  ΜΕΡΑΜΒΕΛΙΩΤΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
  •  ΜΠΗΤΡΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ
  •  ΝΟΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
  •  ΣΟΛΩΜΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
  •  ΤΕΣΣΕΡΗ ΖΩΗ
  •  ΤΟΓΙΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
  • ΧΑ.Ι.ΝΤΑΡΙ ΑΝΝΑ- ΝΤΕΝΙΣΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια: